Voor de ontwikkeling van een kind is vrijwel niets zo belangrijk als veilig de wereld kunnen ontdekken. Door de juiste combinatie van stimulans en vrijheid kunnen kinderen zich optimaal ontwikkelen. Speelplekken en speeltuinen zijn hiervoor de perfecte plek. Maar hoe is het gesteld met de duurzaamheid van deze belangrijke plekken? En welke ontwikkelingen zijn er op het gebied van circulaire speelplekken? We duiken in dit artikel samen de speeltuin in en gaan op zoek naar de laatste trends en ontwikkelingen.
Ambities voor een circulaire toekomst
Voordat Nederland in 2050 volledig circulair kan zijn, zoals de rijksoverheid ambieert, moeten er nog grote stappen worden gezet in verschillende sectoren. Ook in de ontwikkeling van sport- en speelplekken in de wijk is er veel ruimte voor het implementeren van circulaire oplossingen. Een goede balans tussen uitdagende speeltoestellen en het gebruik van de juiste materialen is essentieel. Zo wordt buitenspelen op een toekomstbestendige wijze gestimuleerd.
Hoe ziet een circulaire speelplek eruit?
Bij ontwerpen voor circulariteit, is de R-ladder vrijwel onmisbaar. De ladder wordt gebruikt om aan te geven hoe circulair een product is en welke circulariteitsstrategieën erin zijn verwerkt. Het gaat hierbij om de volgende strategieën:
- Refuse en Rethink
- Reduce
- Re-use
- Repair, Refurbish, Remanufacture en Repurpose
- Recycle
- Recover
Met behulp van deze strategieën kan het virgin grondstofgebruik worden verminderd. Zo kan er bij het ontwerpen van een nieuwe speelplek allereerst naar de eerste trede op de ladder worden gekeken. Is het echt nodig om de bestaande speelplek te vervangen? En zijn er andere mogelijkheden die als alternatief kunnen dienen? Wanneer dit niet het geval is, kan er gekeken worden naar andere opties. Misschien zijn er oude speeltoestellen in de buurt die overbodig zijn geworden, of kunnen bestaande toestellen met reparaties weer een nieuw leven krijgen. Door creatief te kijken naar de mogelijkheden die er zijn zonder nieuwe aanschaf, ontstaan er vaak unieke ideeën en daarmee unieke speelplekken.
Wanneer de aanschaf van nieuwe producten onvermijdelijk blijkt, is het belangrijk om goed te kijken naar de oorsprong én eindbestemming van nieuwe speelmaterialen. Onderzoek bijvoorbeeld welke grondstoffen er zijn gebruikt tijdens de productie en stel vragen over de modulariteit van het product. Modulaire producten hebben vaak een langere levensduur, omdat onderdelen makkelijker vervangen kunnen worden of een nieuwe bestemming kunnen krijgen. Ook het leasen van speeltoestellen kan een goede optie zijn. Bij de leaseconstructie worden de materialen na een afgesproken tijd weer teruggenomen door de fabrikant, zodat de onderdelen kunnen worden hergebruikt.
Circulaire speelplekken in Nederland
Hoewel een volledig circulaire speelplek nog niet eenvoudig te realiseren is, zijn er tal van inspirerende voorbeelden te vinden.
Speeltuin Wikado in Rotterdam
Een windmolen als speeltuin gevaarlijk? Niet in het ontwerp van Superuse. Het internationale architectencollectief ontwikkelde voor speeltuin Wikado een unieke speelplek met behulp van afgedankte windmolenwieken. In het ontwerp bieden torens, klimhekken en kruipruimtes kinderen de mogelijkheid om vrijuit te ontdekken. Naast het hergebruik van de windmolen, hebben ook glijbanen en stoeptegels een nieuw leven gekregen in deze speelplek.
Het Wandelbos in Tilburg
Ook in Tilburg is een unieke plek gecreëerd waarin nieuwe werelden tot leven komen. In het wandelbos zijn toestellen gemaakt van gerecycled plastic en gerecyclede visnetten. De klimpiramides van touwen, donkere glijbaan en intrigerende kastelen boden zoveel speelplezier dat de gemeente met het project zelfs de Circulair Spelen Award 2022 won.
Meer informatie om zelf aan de slag te gaan? Lees meer over de stappen die je kunt nemen om circulair te ondernemen.
